حمل و نقل گردشگری

در انتخاب روش حمل و نقل در گردشگری این عوامل تاثیر گذار هستند:

محدودیت زمانی، فاصله، موقعیت جغرافیایی، راحتی، امنیت، مزیت، قیمت و رقابت

در سال های گذشته بیش از نیمی از گردشگران بین المللی مسافرت خود را از طریق خطوط هوایی انجام داده‌اند، 41 درصد از مسافرت‌ها از طریق جاده‌ها، 2 درصد از طریق حمل و نقل ریلی و 6 درصد نیز از طریق راه‌های آبی انجام گرفته است. روندهای اخیر نشان می‌دهند که سرعت رشد مسافرت‌های هوایی از سایر روش‌های مسافرت بیشتر بوده است و سهم آن رو به افزایش است.

صنعت حمل و نقل از ارکان اصلی صنعت گردشگری است. ایران به دلیل گستردگی منابع طبیعی و فرهنگی از حمل و نقل زمینی بیشتر از سایر گونه های حمل و نقل بهره می برد.

حمل و نقل همان چیزی است که گردشگر را به مقصد ارتباط می دهد. وسایل حمل و نقل ضعیف می تواند شمار گردشگران یک کشور را تحت تاثیر قرار بدهد. بنابراین توسعه گردشگری باید همگام با تجهیزات ناوگان حمل و نقل صورت بگیرد. توسعه حمل و نقل با ارتقای کیفیت خدمات رسانی در مسیرهای هوایی، زمینی، ریلی و جاده ای شروع می شد و با تأسیس فرودگاه های محلی و راه های جدید و بالا بردن امنیت وسایل حمل و نقل ادامه می یابد.

وابستگی گردشگری به حمل و نقل زمانی مشخص می شود که برای توسعه یک جاذبه خاص برنامه ریزی می کنیم. پیش شرط لازم برای توسعه جاذبه قابلیت دسترسی آن است. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری یکی از عوامل رشد چشمگیر گردشگری بین سال های 2005 تا 2016 و ثبت رکورد بیش از یک میلیار و سیصد میلیون گردشگر به دلیل بهبود زیرساخت های حمل و نقل و نوآوری های فناوری در این بخش است. طی سال های اخیر، وسایل حمل و نقل مثل کشتی های کروز، قایق های سواری که مسیر رودخانه را طی می کنند، قطارهای اکسپرس و غیره علاوه بر اینکه نقش واسط بین مبدأ و مقصد را بازی می کنند، خود یک جاذبه مجزا محسوب می شوند.

مهم ترین وسیله حمل و نقل در صنعت گردشگری هواپیماست. حمل و نقل با خودرو یا ماشین برای مسافت های کوتاه و ارتباط با جامعه محلی مناسب است و نسبت به سایر وسایل ارتباطی انعطاف پذیری بیشتری دارد. در صورتیکه محدودیت زمانی و فاصله ای وجود نداشته باشد، بسیاری از گردشگران به دلیل صرفه اقتصادی سفر با این وسیله نقلیه را ترجیح می دهند. قدیمی ترین شیوه حمل و نقل قطار است. امروزه به لطف تکنولوژی های پیشرفته قطارهای مافوق سرعت با هواپیماها و خودرو ها رقابت می کنند. قایق سواری که از گرانترین وسایل حمل و نقل در گردشگری محسوب می شود و تنها 6 درصد از کل را در بر می گیرد.

در ادبیات رشته حمل و نقل بیشترین توجه به گردشگری در حوزه مقوله تقاضای سفر و مهندسی ترافیک مطرح شده است. با این دید گردشگران بخشی از مسافران هستند که دارای اهداف سفر تفریحی و گردشگری می باشند. از این رو دارای رفتار و الگوی سفر متفاوتی هستند و توزیع زمانی سفر ویژه ای را به وجود می آورند.

در بحث تقاضا و حجم ترافیک پس از اشاره به ماهیت غیر یکنواخت تقاضای حمل و نقل توزیع زمانی ترافیک در طول سال، ماه، روز و ساعت اوج ترافیک مورد بررسی قرار گرفته و تشریح شده است. در بخش فوق اشاره میشود که در مقایسه با راه های درون شهری و برون شهری، راه های دسترسی مناطق گردشگری دارای تغییرات شدیدتر ماهانه، هفتگی، روزانه و ساعتی میباشند. لذا به دلیل ماهیت پر نوسان راه های گردشگری، با وجود این که به خودی خود مقدار نسبت ترافیک ساعت اوج به متوسط ترافیک روزانه در مقایسه با سایر راه ها بیشتر در نظر گرفته میشود، با این وجود مشکلی که در مورد این راه ها مطرح میشود این است که در این راه ها هزینه تراکم بیشتری به سیستم حمل و نقل وارد می گردد.

صنعت گردشگری به سرعت در حال گسترش است و این صنعت به یکی از بزرگترین زمینه های کسب و کار در جهان مبدل شده است. افق های روشن، مقاصد جدید، گروه های تازه گردشگران و انواع رو به تکامل گردشگری همه و همه نوید دهنده گسترش این صنعت هستند. هم چنین صنعت گردشگری حاصل مسافرت و اقامت مردم در خارج از محیط متعارف خود می باشد. در گردشگری زیر ساخت ها به خصوص حمل ونقل درتوسعه گردشگری دارای اهمیت است. توسعه حمل و نقل تاثیر عمده ای بر رشد و هدایت این صنعت داشته است. فراهم بودن امکانات حمل و نقل مناسب، مطمئن راحت، سریع و ارزان شرط لازم توسعه گردشگری است. بسط وگسترش ارتباطات و وسایل مدرن حمل ونقل، توسعه خدمات هواپیمایی و فرودگاهی و بهره برداری از راه های ارتباطی و مواصلاتی براستقبال گردشگران بر مقصد های گردشگری خواهد افزود.

امروزه استفاده از خودرو یا اتومبیل شخصی باعث تغییر عادت مسافرت شده است. استفاده از این وسیله نقلیه مزیت هایی نیز دارد : از جمله این که وسیله نقلیه بهتر، ارزان تر، راحت تر و انعطاف پذیرتر است. اتوبوس های مسافربری، مینی بوس ها، میدل باس های تفریحی و خودرهای ون و سواری کرایه ای شکل دیگری از حمل و نقل جاده ای اند.

توجه به نقش صنعت حمل و نقل در توسعه گردشگری، به عنوان یک رکن اساسی و محوری تنها ۸‎/۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و این میزان بسیار اندک است. این در حالی است که ایران جزو ۱۰ کشور مهم گردشگری جهان است و الگوسازی مناسب و عملی موجب می شود تا سرمایه گذاران و مردم بیشتر به سمت این صنعت و سرمایه گذاری در آن ترغیب شوند.

در صورت توسعه صنعت گردشگری در کشورمان، باید از قالب دولتی و انحصاری خارج شود و در واقع سیاست گذاری با دولت و کار اجرایی با بخش خصوصی باشد. با اشاره به رقابت تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای بی شمار گردشگری در میان کشورهای مختلف، باید گفت در ماهیت تمام سیاست های جهانگردی توجه به یک اصل اساسی و پراهمیت تحت عنوان «توسعه پایدار»، به عنوان هدفی دراز مدت در تمام سطوح چه سازمان های تصمیم گیر و سیاستگذار و چه شرکت ها و واحدهای اجرایی وجود دارد و از این منظر گردشگری را باید به عنوان صنعتی فرابخشی در آیینه سیاست ها و برنامه هایی نگاه کرد که توسعه آن مستلزم تعامل و همکاری نزدیک میان تمام دست اندرکاران این صنعت است. حمل و نقل به تعبیری قلب صنعت جهانگردی محسوب می شود، و اگر منظور از حمل و نقل همان مسئولیت جابجایی مسافر و گردشگری از نقطه ای به نقطه دیگر باشد، میزان کارآیی، راحتی، سلامت و امنیت این سیستم در تعیین میزان رضایتمندی و نوع تجربه و کیفیت سفر گردشگر تاثیر بسزایی دارد و این امر بر این اصل اساسی تاکید دارد که میان توسعه یافتگی، پیشرفت و کارآمدی صنعت حمل و نقل و کیفیت خدمات موجود در آن با رشد صنعت گردشگری رابطه ای مستقیم و غیرقابل تجزیه وجود دارد.

در صورت توسعه صنعت گردشگری در کشورمان، باید از قالب دولتی و انحصاری خارج شود و در واقع سیاست گذاری با دولت و کار اجرایی با بخش خصوصی باشد. با اشاره به رقابت تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای بی شمار گردشگری در میان کشورهای مختلف، باید گفت در ماهیت تمام سیاست های جهانگردی توجه به یک اصل اساسی و پراهمیت تحت عنوان «توسعه پایدار»، به عنوان هدفی دراز مدت در تمام سطوح چه سازمان های تصمیم گیر و سیاستگذار و چه شرکت ها و واحدهای اجرایی وجود دارد و از این منظر گردشگری را باید به عنوان صنعتی فرابخشی در آیینه سیاست ها و برنامه هایی نگاه کرد که توسعه آن مستلزم تعامل و همکاری نزدیک میان تمام دست اندرکاران این صنعت است. حمل و نقل به تعبیری قلب صنعت جهانگردی محسوب می شود، و اگر منظور از حمل و نقل همان مسئولیت جابجایی مسافر و گردشگری از نقطه ای به نقطه دیگر باشد، میزان کارآیی، راحتی، سلامت و امنیت این سیستم در تعیین میزان رضایتمندی و نوع تجربه و کیفیت سفر گردشگر تاثیر بسزایی دارد و این امر بر این اصل اساسی تاکید دارد که میان توسعه یافتگی، پیشرفت و کارآمدی صنعت حمل و نقل و کیفیت خدمات موجود در آن با رشد صنعت گردشگری رابطه ای مستقیم و غیرقابل تجزیه وجود دارد.